Schoonrijden is een van de oudste vormen van schaatsen volgens een vaste techniek. Vooral in Noord-Holland werd deze manier van schaatsen het meest beoefend. Later breidde deze vorm van schaatsen, het zogenaamde zwieren, zich verder uit over het land.
Het schoonrijden is gebaseerd op gebruikmaking van het lichaamsgewicht, waardoor na de draai snelheid wordt ontwikkeld voor de volgende slag. Een kenmerk van deze vorm van schaatsen is de schoonheid en het ritme van slagen en beweging. Gelijkmatigheid en soepelheid staan voorop, niet de snelheid. Toch is juist deze vorm een basis voor de hardrijderij geweest met de ontwikkeling van speciale schaatstechnieken die meer op snelheid gericht waren.
Voor het zwieren worden schaatsen gebruikt met korte, brede, rond geslepen ijzers. Voor deze schaatsvorm zijn ook de krulschaatsen ontwikkeld. Later zijn de schaatsen verfijnd met vaste ijzers onder de (hogere) schoenen.
In de twintigste eeuw waren schoonrijwedstrijden zeer populair op diverse plaatsen in het land. Vaak waren de paren die reden uitgedost in bijbehorende kleding of zelfs in een regionale klederdracht. Als wedstrijdsport is deze discipline niet meer actueel. Voor het eerst sinds 1996 is een NK schoonrijden op natuurijs georganiseerd op het IJsselmeer bij Hindeloopen. Het schoonrijden wordt tegenwoordig voornamelijk nog beoefend als folkloristische bezigheid.
Sinds 2012 is Ard Schenk ambassadeur van het schoonrijden. De belangen voor het in stand houden van deze historische vorm van schaatsen is in handen van de Landelijke Vereniging van Schoonrijders (LVS). Sinds 2013 staat het schoonrijden op de nationale erfgoedlijst van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed.
LEES/KIJK MEER