We kunnen er niet omheen en we hebben het in de schaatswereld al jaren aan den lijve kunnen ervaren: het klimaat verandert en zo ook de mogelijkheden om te kunnen schaatsen: kortere ijsperiodes en minder koude periodes. Tijd om de bakens te verzetten. En daar is de KNSB, de Koninklijk Nederlandse Schaatsbond voor de wedstrijdsport maar ook voor alle natuurijsliefhebbers, duidelijk van doordrongen. Al eerder was het initiatief genomen van het Natuurijsmeestersgilde, maar nu is de Club van Natuurijs daaraan toegevoegd. Natuurijs gaat ons allemaal aan; tijd voor een club die zich daarmee bezig gaat houden.
De bijeenkomst in Ankeveen stond in het teken van het slim omgaan met het veranderende klimaat dat alle ijsclubs treft. Voor deze bijeenkomst waren enkele bijzondere gasten uitgenodigd: de winnaar van de laatste Elfstedentocht Henk Angenent en langebaanschaatser Ben van der Burg. Beiden vertelden enthousiaste verhalen over hun eigen ervaringen als kind op het natuurijs. Zeer herkenbaar voor alle aanwezigen die elke winter actief bezig zijn om anderen hun schaatspret te kunnen bezorgen. Beide schaatsers pleitten sterk voor het doorgeven van de mogelijkheden om op natuurijs te kunnen blijven schaatsen.
In de geschiedenis heeft Nederland een groot aantal mooie momenten gekend zowel op de kortere als langere afstand. Iedereen heeft wel te maken met activiteiten op het ijs. Opvallend zijn de gelijke ervaringen: Henk: :”als iemand op het ijs valt, steekt iedereen een helpende hand toe; als hetzelfde in een winkelstraat gebeurt, loopt iedereen door”. Natuurijs verbroedert. En daarom is het belangrijk dat we er alles aan doen om activiteiten op en rond het natuurijs in ere te houden.
De opgerichte Club van Natuurijs verenigt liefhebbers van natuurijs in Nederland en zet zich in voor het behoud ervan. “Zo kunnen toekomstige generaties hiervan blijven genieten”, zegt Jurre Trouw, manager sportparticipatie bij de KNSB en projectleider Club van Natuurijs.
Het wordt steeds uitdagender om schaatsen op natuurijs mogelijk te maken. Vooral nu de winterperiodes korter zijn is meer inzet nodig op ijsbanen nodig om sneller te kunnen schaatsen. Daar zijn vele mensenhanden en ook veel expertise nodig, terwijl het aantal vrijwilligers ieder jaar afneemt. Innovaties helpen om sneller de schaatsen onder te kunnen binden.
Tijden veranderen. Dat heeft iedereen kunnen merken de afgelopen jaren; het klimaat is duidelijk anders geworden; ook anders dan eerdere perioden daty we geen ijs in ons land hadden. Weervrouw Amara Onwuka liet dat nog eens duidelijk zien met de cijfers van de afgelopen jaren. Zelf schaatst zij ook graag als het maar even kan op de uiterwaarden bij Wageningen. De beelden die de aanwezigen te zien kregen waren duidelijk: we moeten sneller inspelen op de veranderende situatie. De IJsclub van Winterswijk is daar een mooi voorbeeld van: zonder vorst in de lucht konden zijn al een ijsvloer realiseren om te schaatsen. Goed om te leren van deze ervaringen en als het even kan in te spelen op de grillige situaties van het weer in ons land.
‘Schaatsen op natuurijs’ staat sinds 2017 op de lijst Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. Volgens de KNSB loopt dit erfgoed in de nabije toekomst gevaar. “Klimaatverandering, de verschuivende vrijwilligerscultuur en veeleisende wet- en regelgeving maken de inzet voor het behoud van schaatsen op natuurijs belangrijker dan ooit”, zegt Trouw.
Iedereen in Nederland kan de Club van Natuurijs ondersteunen met een lidmaatschap van 15 euro per jaar.
“Er zijn extra inkomsten nodig voor het behoud van ons culturele erfgoed. De KNSB neemt hier de verantwoordelijkheid voor en daarom hebben we deze club opgericht.” Bij de KNSB zijn meer dan 400 natuurijsverenigingen aangesloten, die in heel Nederland zorgen voor plezierige en veilige schaatsbanen in de buitenlucht. En er zijn ongeveer 80 organisaties van toertochten.
LEES/KIJK MEER
- Club van Natuurijs
- Bericht KNSB
- Artikel Volkskrant
- Artikel AD
- Artikel Leeuwarden courant
- Artikel Telegraaf
- Artikel de Stentor
- Artikel NOS
- Interview Radio 1 Marnix Koolhaas
Alleen al het praten over natuurijs zal bij iedereen al het verlangen naar winter aanwakkeren. Helaas wordt de kans hierop elk jaar kleiner, weervrouw Amara zal het vast genoemd hebben. Ons eigen aandeel in de opwarming van de aarde blijft meestal onbelicht. Een grote klimaatopwarmer is het vliegtuig door de uitstoot van vliegtuigbewolking die niet alleen de zon hindert maar vooral, de afkoeling in de nacht. Deze vliegtuigbewolking wordt in het weerbericht nooit met name genoemd maar in plaats daarvan komt men met wollige termen als, ‘vrij zonnig’ of ‘hoge bewolking’ of ‘sluierbewolking’. Ik heb weervrouw Amara en al haar collega’s al meerdere keren verzocht om hier eerlijk over te zijn maar helaas, er mag kennelijk geen verband worden gelegd tussen de luchtvaart en klimaatverandering. Alleen weerman Reinier van den Berg gaf tijdens een weerbericht duidelijk uitleg hoe vliegtuigstrepen uitwaaieren tot ‘sluierbewolking’ . Mijn stelling is, als iedere weerbericht medewerker eerlijk over de invloed van de Luchtvaart zou zijn er minder gevlogen wordt. Ik hoop dat als jullie in de gelegenheid zijn onze weermannen en vrouwen ook vragen om een eerlijk verhaal zodat de rol van het vliegtuig eindelijk in het goede perspectief wordt geplaatst.
Veel (natuur) ijspret gewenst,
Tjebbe Andringa
Ik ben bang dat we zo dadelijk een generatie krijgen die helemaal niet meer schaatst. Misschien optie om kinderen tot 12 jr onder begeleiding van 1 volwassene , gratis te laten schaatsen op de kunstijsbanen. Wat kinderen onder de 12 jr leren, blijven ze op latere leeftijd ook gebruiken.
Goede tip, André
Dat zou ook een mooie actie vanuit de Club van natuurijs kunnen zijn; ik speel hem direct door.
Had iedere schaatser in Nederland 1 keer in de winter op Flevonice geweest met een dagticket dan was het nog bestaande denk ik als Belg ( alle Belgische schaatsers natuurlijk inbrgrepen , maar deze zijn er bijna allemaal eens naartoe geweest , ook mits een verplaatsing van 300 km)
Ja Luc, ik heb gestaan aan de wieg van Flevonice met een stel bevlogen mensen. Respect voor wat ze voor elkaar gekregen hebben. Maar….inderdaad het getal telt als het gaat om het voortbestaan: het was niet rond te krijgen. En zeker in deze tijd met alles wat extra energie kost zou het niet hebben kunnen voortbestaan.
Bedankt Tjebbe, waardevolle reactie.
Ik snap je punt helemaal! En ik denk ook dat steeds meer mensen het met je eens zijn (gelukkig maar). Maar ik weet niet of je het van de weermensen in hun functie mag verwachten dat zij de luchtvaart als boosdoener aanwijzen. Het gaat om het inzicht dat wij consumenten allemaal moeten krijgen wat beter zou zijn. Daar zou op veel plaatsen aandacht voor moeten zijn. Een hoopvol puntje: ik hoor op scholen bij de jongste kinderen al steeds meer besef hiervoor. Dat zijn onze toekomstige bewoners. Goed dat je op deze plek hier op wijst. Alle beetjes helpen hopelijk.
Van Pieter Bult ontvingen we de volgende reactie:
Veel belangrijker is dat er gebruik wordt gemaakt van de kennis van de natuurijsliefhebbers en mensen uit de praktijk, de ervaringsdeskundigen en de ijsmeesters alsmede de beleidsmakers en waterbeheerders zoals waterschappen uit de verschillende regio’s. En deze heel specifieke kennis per regio kan alleen worden overgedragen van vader op zoon/dochter of van opa op kleinzoon/dochter en/of familielid/kennis die bereid is om deze belangrijke taak op zich te nemen”.
Ik geef even een voorbeeld van willekeurig rayonhoofd die met zijn zoon de eerste inspectierondjes maakte over het eerst ijs van 4-5 cm dik. Vader nam altijd een vuistbijl mee. Sloeg op het ijs. Ging hij er niet door. Dan was het vertrouwd. Dit is een voorbeeld van een gevoelsmens die zich niet laat leiden door weermodellen en computervoorspellingen, want het is toch anders. IJs is pas beoordelen als je ter plaatse onder het ijs kunt kijken. Natuurijs groeit nl. aan de onderkant. Dan kom je te weten wat je kunt verwachten. Als het water onder het ijs in beweging komt, weet je dat de wind binnen de korstmogelijke tijd gaat draaien en dat gaat ten koste van de kwaliteit en de dikte van het ijs. Er zijn altijd extreme krachtenvelden ter hoogte van bruggen en meerdere afstromingsgebieden. Zodra het kan kun je in de buurt van deze krachtenvelden (dus niet op de schaatsroute) wakken maken van 5 x 5 m. Want ijs kan prima buigen en kan het water meebewegen. De sneeuwranden rond het bit worden een buffer. In sommige gevallen kun je ook aan ijstransplantatie denken maar ook hier is hele specifieke kennis voor nodig.
Pieter Bult